ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਡੱਬਾ ਤੇ ਸਾਡੀ ਕਿਸਮਤ ਦੇ ਫੈਂਸਲੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ........... ਲੇਖ / ਗੁਰਚਰਨ ਨੂਰਪੁਰ

ਧਰਤੀ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਹਵਾਵਾਂ ਦਾ ਗਿਲਾਫ ਜਿਹਾ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਆਖਦੇ ਹਾਂ । ਇਸ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿੱਕਲ ਜਾਈਏ ਤਾਂ ਅੱਗੇ ਜੋ ਖਾਲੀ ਥਾਂ (ਸਪੇਸ) ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਪੁਲਾੜ ਆਮ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਇਹ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਹੀ ਹੈ। ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਬਣੀ ਰਹੀ ਕਿ ਸਾਡੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਹਵਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਇਸ ਸਾਹ ਲੈਣ ਸਦਕਾ ਹੀ ਜਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਪੁਲਾੜ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਚਿੱਤ ਚੇਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ ਇੱਕ ਖੋਜੀ ਦਿਮਾਗ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਤਰੰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਵਾਜ ਲੰਘਾ ਕੇ ਰੇਡੀਓ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ  ਬੰਦਾ ਕਈ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਬੈਠਾ ਬੋਲਦਾ ਸੀ ਤੇ ਰੇਡੀਓ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਲੋਕ ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਡੱਬਾ ਜਾਂ ਰੇਡਵਾ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਵਿੱਚ ਉਹਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸਾਫ਼ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੀ ਤਾਂ ਲੋਕ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਫਿਰ ਕੋਈ ਹੋਰ ਅਕਲਵਾਨ ਬੰਦਾ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਸੋਚਿਆ ਇਸ ਖਾਲੀ ਥਾਂ ਵਿੱਚੋ ਆਵਾਜ਼ ਤਾਂ ਲੰਘਦੀ ਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚੋ ਤਸਵੀਰ ਵੀ ਲੰਘਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਵੱਡੀ ਅਕਲ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬੰਦੇ ਨੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਪਿਛੋਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਖੋਜੀ ਦਿਮਾਗ ਵਾਲਾ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਆਵਾਜ਼ ਤੇ ਤਸਵੀਰ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ  ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਘੋਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਅਕਲ ਦੀ ਕਰਾਮਾਤ ਨਾਲ ਰੰਗੀਨ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਹੁਣ ਬੰਦਾ ਜਲੰਧਰ ਜਾਂ ਦਿੱਲੀ ਬੈਠਾ ਹੈ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਤੇ ਬੋਲਦਾ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇਖ ਲੈਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹੜੇ ਰੰਗ ਦੀ ਕਮੀਜ ਪਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਰੰਗ ਦੀ ਟਾਈ ਲਾਈ ਹੋਈ ਹੈ।

ਮਨੁੱਖ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ-ਆਧਾਰ ਅਤੇ ਉਸਾਰ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ.......... ਲੇਖ / ਕੁਲਦੀਪ ‘ਅਜਿੱਤ ਗਿੱਲ’

ਸੱਭਿਆਚਾਰ(way of life) ਜਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣ ਦਾ ਇਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਦੂਸਰੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਇਜ਼ਾਦ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਕਿਰਤ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ’ਚੋਂ ਹੋਈ। ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਆਪਣੀ ਬੇਹਤਰ ਜਿੰਦਗੀ ਲਈ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਚਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਕਿਸੇ ਇਲਾਕੇ, ਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਕੌਮ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ। ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਕੁਦਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵੀ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਪਦਾਰਥ ਹਾਲਤਾਂ ਦੀ ਹੀ ਦੇਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪਦਾਰਥਕ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ  ਹਲਚਲ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਧਾਰ (ਪੈਦਾਵਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ, ਪੈਦਾਵਾਰੀ ਸੰਦ, ਪੈਦਾਵਾਰੀ ਢੰਗ, ਪੈਦਾਵਾਰੀ ਸਬੰਧ) ਉਪਰ ਹੀ ਉਸਾਰ( ਰਾਜਨੀਤੀ, ਧਰਮ, ਸਾਹਿਤ, ਕਲਾ, ਵਿਗਿਆਨ, ਕਾਨੂੰਨ, ਨੈਤਿਕਤਾ, ਮਾਨਵਤਾ, ਫਿਲਾਸਫੀ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਆਧਾਰ (base) ਬਦਲਦਿਆਂ ਹੀ ਉਸਾਰ (superstructure) ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਵ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਬੀਤਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਕਹਾਣੀਆਂ-ਗੀਤ ਸੁਣਾ ਗਾ ਕਿ ਆਪਣੀ ਹਿੜਕ ਮੱਠੀ ਕਰਦੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਸਮਝੋ ਆਧਾਰ, ਉਸਾਰ ਦੇ ਬਦਲਾਵ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਾਰ ਨੂੰ ਬਦਲਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤਾਂ (ਆਧਾਰ) ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਕਰਨਾ ਹੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਜਾਤੀ  ਦਾ ਹਿੱਤ ਹੁੰਦਾ  ਹੈ।

ਖੁਸ਼ਆਮਦੀਦ ਵੀਰ ਭੰਗੂ……… ਲੇਖ / ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਮਵਰ ਗਾਇਕਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮਧੁਰ ਆਵਾਜ਼ ਦਾ ਰਸ ਘੋਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਘੋਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਹੁ-ਪੱਖੀ ਵਿਰਸੇ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਅਜਿਹੇ ਗੀਤ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿਚ ਮਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਗੀਤ ਸਾਡੀ ਮਾਣ ਕਰਨ ਯੋਗ ਵਿਰਾਸਤ ਹਨ।

ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਇਸ ਤਸਵੀਰ ਦਾ ਇਕ ਦੂਸਰਾ ਪਾਸਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਸਾ ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਕਲੰਕ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਬੀਤੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਵਿਚ ਬੁਣਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸ਼ੋਰ, ਸਾਡੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਭੰਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੱਡੇ, ਰੇਹੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਟੇਜ ਬਣਾ ਕੇ ਤੂੰਬੀਆਂ, ਅਲਗੋਜਿਆਂ ਨਾਲ ਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਡੇ ਮਰਹੂਮ ਗਾਇਕਾਂ ਲਾਲ ਚੰਦ ਯਮਲਾ ਜੱਟ, ਕੁਲਦੀਪ ਮਾਣਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਹੁਤ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੀਡੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਦੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਜਿਥੇ ਗਾਇਕੀ ਹਾਈ-ਟੈਕ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਥੇ ਸ਼ੋਰ ਬਣੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿਚ ਗਾਇਕੀ, ਵੇਖਣ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਭਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਅਜੋਕੀ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਬਣਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ । ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਮੁਖੜੇ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਫਿਲਮਾਂਕਣ ਹਰ ਦਰਸ਼ਕ/ਸਰੋਤੇ ਨੂੰ ਲਾਲ ਬੱਤੀ ਚੌਂਕ ਵਿਚ ਲਿਜਾ ਖੜ੍ਹਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਦੁਆਲਿਓ ਮਾਰੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕਦਰਾਂ ਦੀ ਬੋਅ ਆ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਗੀਤ ਗਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੀਤ ਕਹਿਣਾ ਵੀ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਸਾਡੀਆਂ ਬਾਲੜੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਾਂਵਾਂ ਤੱਕ ਦਾ ਚੀਰ-ਹਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਸਮੁੱਚੀ ਨਾਰੀ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇ ਗੀਤ ਲੜਾਈਆਂ, ਨਸ਼ਿਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਦੇ ਹਨ, ਸਾਡੀ ਜਵਾਨੀ ਨੂੰ ਵਿਭਾਚਾਰ ਦੇ ਖਾਰੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਵਿਚ ਡਬੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਨਸ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਨੰਗੇਜ਼ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਣਚਾਹੀਆਂ ਮੁਹੱਬਤਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਕ ਸਾਡੀ ਜਵਾਨੀ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਨੋਟ ਕਰਨਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਗਾਇਕ, ਗੰਦਗੀ 'ਤੇ ਪਏ ਪੈਸੇ ਨੂੰ ਉਠਾ ਕੇ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਲਬੇੜਦੇ ਹੋਏ, ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਧ੍ਰੋਹ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਕਤ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋੜ ਹੈ ਲੇਖਣੀ, ਗਾਇਕੀ ਅਤੇ ਸਰੋਤਿਆਂ/ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮੋੜਾ ਕੱਟਣ ਦੀ।
 

ਯਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸਿਆ ਕਬੱਡੀ ਖਿਡਾਰੀ ਹਰਜੀਤ ਬਾਜਾਖ਼ਾਨਾ……… ਲੇਖ / ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ

16 ਅਪ੍ਰੈਲ ਸੋਮਵਾਰ ਬਰਸੀ ‘ਤੇ

ਵਿਸ਼ਵ ਕਬੱਡੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚੋਂ ਜੇ ਕੁਝ ਕਬੱਡੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂਅ ਮਨਫ਼ੀ ਕਰ ਦੇਈਏ, ਤਾਂ ਕਬੱਡੀ ਖੇਡ ਅਪਾਹਜ ਹੋਈ ਜਾਪੇਗੀ। ਜੇ ਕਿਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਚਾਰ ਨਾਮਵਰ ਖਿਡਾਰੀ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਤੁਰ ਜਾਣ ਤਾਂ ਕਬੱਡੀ ਮੈਦਾਨ ਹੀ ਰੋਂਦਾ-ਵਿਲਕਦਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਦੁਖਦਾਈ ਭਾਣਾ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ 1998 ਨੂੰ ਲੁਧਿਆਣਾ-ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਸੜਕ ‘ਤੇ ਖ਼ਰੜ ਲਾਗੇ ਘੜੂੰਆਂ ਪਿੰਡ ਕੋਲ ਵਾਪਰਿਆ। ਜਦ ਹਰਜੀਤ ਬਰਾੜ ਬਾਜਾਖ਼ਾਨਾ, ਆਪਣੇ ਨੇੜਲੇ ਸਾਥੀਆਂ ਕੇਵਲ ਲੋਪੋ, ਕੇਵਲ ਸ਼ੇਖਾ, ਅਤੇ ਤਲਵਾਰ ਤਾਰਾ ਕਾਉਂਕੇ ਨਾਲ ਜਿਪਸੀ ‘ਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਟਰੱਕ ਜਿਪਸੀ ਨਾਲ ਆ ਟਕਰਾਇਆ ਅਤੇ ਚਾਰੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਕਬੱਡੀ- ਕਬੱਡੀ ਕਹਿੰਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਸਦਾ ਸਦਾ ਲਈ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਹੋ ਗਈ। ਹਰਜੀਤ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਅਪ੍ਰੈਲ ਮਹੀਨਾ ਹੀ ਮੰਦਭਾਗਾ ਰਿਹਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ 28 ਅਪ੍ਰੈਲ 1986 ਨੂੰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਵਾਂਗ ਹੀ ਕਬੱਡੀ ਦੀ ਖੇਡ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਪੁਲੀਸ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਵੇਂ ਹੀ 5 ਅਪ੍ਰੈਲ 1998 ਨੂੰ ਫਰੀਦਕੋਟ ਵਿਖੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਰੁੱਧ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਕਬੱਡੀ ਮੈਚ ਸਮੇ ਗੁੱਟ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਹਰਜੀਤ ਮੈਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਖੇਡ ਸਕਿਆ। ਅਪ੍ਰੈਲ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 26 ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਹਰਜੀਤ ਬਰਾੜ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਾਜਾਖ਼ਾਨਾ ਵਿਖੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਸਮਾਗਮ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦੇ ਚਹੇਤੇ ਯਾਦ ਕਰ ਕਰ ਰੁਮਾਲ ਗਿੱਲੇ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।

ਹਾਸੇ –ਮਜ਼ਾਕ ਦਾ ਦਿਨ ਪਹਿਲੀ ਅਪ੍ਰੈਲ........ ਲੇਖ / ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤ

ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦਾ ਦਿਨ ਹਾਸਿਆਂ-ਮਖੌਲਾਂ-ਮਸ਼ਕਰੀਆਂ-ਹੱਸਣ ਮਾਨਣ ਦਾ ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਸ਼ਰੂਫ਼ੀਅਤ ਭਰੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਹੱਸਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਵੀ ਇਤਿਹਾਸ ਬਣਨ ਕਿਨਾਰੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਕਿਓਂਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰਿਸ਼ਤੇ-ਸਾਂਝਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਦਿਨ ਕਿਧਰੇ ਕਿਧਰੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦੀ ਥਾਂ ਹਾਸਿਆਂ ਦੀਆਂ ਫੁਲਝੜੀਆਂ ਚਲਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰ ਵੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਲੜਾਈਆਂ ਵੀ।

ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮੂਰਖਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਵਜੋਂ ਕਿਓਂ ਅਤੇ ਕਦੋਂ ਤੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਬਹੁ-ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 16 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ ਵਿਖੇ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਵੀ ਮਤ ਹੈ ਕਿ ਰੋਮਨਜ਼ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਜ਼ 20 ਜਾਂ 21 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ 25 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਪੌਪ ਗਰੇਗੋਰੀ-13 ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਨਾਂਅ ‘ਤੇ ਨਵਾਂ ਕੈਲੰਡਰ “ਗਰੇਗੋਰੀਅਨ” ਲਾਗੂ ਕਰਦਿਆਂ ਪਹਿਲੀ ਅਪ੍ਰੈਲ 1582 ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪਹਿਲੀ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਤਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਬਹੁਤ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਸਨ ,ਜਿੰਨ੍ਹਾ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮਿਲੀ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਉਹ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਆਮਦ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਪਹਿਲੀ ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੀ ਮਨਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਦੂਜੇ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਹਰਕਤ ਨੂੰ ਬੇਵਕੂਫ਼ੀ ਕਹਿੰਦੇ ਮਖ਼ੌਲ ਕਰਨ ਲੱਗੇ,ਅਤੇ ਇਹ ਦਿਨ ਹਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲੀ ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ “ਐਪਰਲ ਫੂਲਜ਼ ਡੇਅ” ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ।